Het verhaal gaat dat Britse piloten in de Tweede Wereldoorlog bosbessenjam aten om hun nachtzicht te verbeteren.Nou, het is een goed verhaal…
Als het gaat om het beoordelen van voedingssupplementen, is de uitdaging om enige duidelijkheid te vinden als je door de waas van tegenstrijdige onderzoeken, slordig onderzoek, overijverige reclame en losse overheidsregels heen kijkt.Extracten van bosbessen en zijn Europese neef, de blauwe bosbes, zijn hiervan een goed voorbeeld.
Het begint met een meeslepende legende.Zoals het verhaal gaat, gebruikten Britse piloten bosbessen om Duitse jagers neer te schieten tijdens de Tweede Wereldoorlog.Ze hebben ze niet met hun geweren afgevuurd.Ze aten ze.In de vorm van jam.Er wordt gezegd dat dit hun nachtzicht heeft verbeterd en hen succesvoller heeft gemaakt in luchtgevechten.Er is echter geen bewijs dat ze een beter gezichtsvermogen hadden, noch dat ze bosbessenjam aten.Een alternatief verhaal is dat het gerucht door het leger werd verspreid om de Duitsers af te leiden van het feit dat de Britten radarapparatuur in hun vliegtuigen aan het testen waren.Een interessante mogelijkheid, maar ook hiervoor ontbreekt bewijs.In sommige versies van het verhaal werd het succes van de piloten toegeschreven aan het eten van wortels.
Hoewel de voedingsgewoonten van de piloten uit de Tweede Wereldoorlog discutabel zijn, wekten de veronderstelde voordelen van bosbessen voor de ogen wel de belangstelling van onderzoekers.Dat komt omdat deze bessen een folkloristische geschiedenis hebben voor de behandeling van aandoeningen variërend van problemen met de bloedsomloop tot diarree en zweren.En er is enige reden voor mogelijke voordelen, aangezien bosbessen en bosbessen rijk zijn aan anthocyanen, de pigmenten die verantwoordelijk zijn voor hun kleur.Anthocyanen hebben antioxiderende eigenschappen en zijn in staat de beruchte vrije radicalen te neutraliseren die worden gegenereerd als bijproduct van het normale metabolisme en waarvan wordt vermoed dat ze een rol spelen bij het veroorzaken van verschillende ziekten.
Bosbessen en bosbessen hebben een vergelijkbaar anthocyaninegehalte, waarbij de hoogste concentratie in de schil wordt aangetroffen.Er is echter niets bijzonders aan bosbessen.Sommige cultivars van blauwe bessen hebben feitelijk een grotere antioxiderende werking dan bosbessen, maar dit heeft geen praktische betekenis.
Twee onderzoeksgroepen, één van het Naval Aerospace Research Laboratory in Florida en de andere van de Universiteit van Tel Aviv, besloten om te kijken of er enige echte wetenschap zat achter de mythe dat de Britse piloten hun gezichtsscherpte zouden verbeteren met bosbessenjam.In beide gevallen kregen jonge mannen een placebo of extracten die tot 40 mg anthocyanen bevatten, een hoeveelheid die redelijkerwijs uit de bessen in het dieet kon worden geconsumeerd.Er werden verschillende tests afgenomen om de nachtelijke gezichtsscherpte te meten, en in beide gevallen was de conclusie dat er geen verbetering in het nachtzicht werd waargenomen.
Bosbessen- en bosbessenextracten worden ook gepromoot als voedingssupplementen om het risico op maculaire degeneratie te helpen verminderen, de onomkeerbare aandoening die optreedt wanneer de macula, het centrale deel van het netvlies, verslechtert.Het netvlies is het weefsel aan de achterkant van het oog dat licht waarneemt.In theorie kunnen antioxidanten, gebaseerd op laboratoriumexperimenten, bescherming bieden.Wanneer netvliescellen worden blootgesteld aan waterstofperoxide, een sterk oxidatiemiddel, lopen ze minder schade op als ze worden gebaad in een bosbessenanthocyanine-extract.Het is echter nog lichtjaren verwijderd van de conclusie dat voedingssupplementen met anthocyanine kunnen helpen bij maculaire degeneratie.Er zijn geen klinische onderzoeken gedaan naar de effecten van anthocyaninesupplementen op maculaire degeneratie, zodat er op dit moment geen basis is om bessenextracten aan te bevelen voor welk oogprobleem dan ook.
De veronderstelde voordelen van bosbessen- en bosbessenextracten beperken zich niet tot het gezichtsvermogen.Anthocyanen worden aangetroffen in tal van groenten en fruit, wat de mogelijkheid vergroot dat ze een van de redenen kunnen zijn waarom het consumeren van een overvloed aan plantaardige producten bijdraagt aan een goede gezondheid.Sommige epidemiologische onderzoeken hebben zelfs aangetoond dat de inname van anthocyaninerijke voedingsmiddelen, zoals bosbessen, in verband wordt gebracht met een verminderd risico op hartziekten.Een dergelijke associatie kan echter niet bewijzen dat de bessen bescherming bieden, aangezien mensen die veel bessen eten een heel andere levensstijl kunnen hebben dan mensen die dat niet doen.
Om een oorzaak-gevolgrelatie vast te stellen is een interventiestudie nodig, waarbij proefpersonen blauwe bessen consumeren en verschillende markers voor de gezondheid worden gemonitord.Een onderzoek van onderzoekers van King's College in Londen deed precies dat door de effecten van de consumptie van bosbessen op de gezondheid van de bloedvaten te onderzoeken.Een kleine groep gezonde vrijwilligers werd gevraagd om dagelijks een drankje te consumeren gemaakt met 11 gram wilde bosbessenpoeder, ongeveer gelijk aan 100 gram verse wilde bosbessen.De bloeddruk werd regelmatig gecontroleerd, evenals de “flow-gemedieerde dilatatie (FMD)” van de slagaders in de arm van de proefpersonen.Dit is een maatstaf voor hoe gemakkelijk slagaders zich verwijden naarmate de bloedstroom toeneemt en is een voorspeller van het risico op hartziekten.Na een maand was er een significante verbetering van de MKZ en een verlaging van de systolische bloeddruk.Interessant, maar geen bewijs van daadwerkelijke vermindering van hartziekten.Soortgelijke, hoewel enigszins verminderde effecten werden gevonden wanneer een mengsel van pure anthocyanen, overeenkomend met de hoeveelheid in de drank (160 mg), werd geconsumeerd.Het lijkt erop dat bosbessen naast anthocyanen ook nog andere heilzame componenten bevatten.
Het opnemen van bosbessen in het dieet is een goede zaak, maar iedereen die beweert dat extracten het gezichtsvermogen kunnen verbeteren, kijkt door een roze bril.
Joe Schwarcz is directeur van het Office for Science & Society van McGill University (mcgill.ca/oss).Hij presenteert elke zondag van 15.00 tot 16.00 uur de Dr. Joe Show op CJAD Radio 800 AM
Postmedia biedt u graag een nieuwe commentaarervaring.We streven ernaar een levendig maar beschaafd forum voor discussie te behouden en moedigen alle lezers aan om hun mening over onze artikelen te delen.Het kan een uur duren voordat reacties worden gecontroleerd voordat ze op de site verschijnen.Wij vragen u om uw opmerkingen relevant en respectvol te houden.Bezoek onze Communityrichtlijnen voor meer informatie.
Posttijd: 02 juli 2019