E pei ona fai mai le tala, o pailate Peretania i le Taua Lona Lua a le Lalolagi na 'ai le siamu bilberry e faaleleia atili ai la latou vaai i le po.Ia, ose tala lelei...
A o'o i le iloiloga o mea'ai faaopoopo, o le lu'itau o le sailia lea o se fa'amalamalamaga pe a va'ava'ai i le puaoa o su'esu'ega fete'ena'i, su'esu'ega fa'avalevalea, fa'asalalauga fa'ato'aga ma tulafono fa'aletonu a le malo.O mea'ai o le blueberry ma lona tausoga Europa le bilberry, o se fa'ata'ita'iga.
E amata i se talatuu malosi.E pei ona fai mai le tala, na faʻaaogaina e pailate Peretania le bilberries e fana ai i lalo fitafita Siamani i le taimi o le Taua Lona Lua a le Lalolagi.Latou te le'i fanaina i latou mai a latou fana.Sa latou aai ai.I foliga o siamu.Fai mai ua fa'aleleia atili ai la latou va'ai i le po ma atili manuia ai i fusuaga a ta'ifau.Ae ui i lea, e leai se faʻamaoniga na faʻaleleia le latou vaʻai, pe na latou 'aina le siamu bilberry.O se isi tala e faapea o le tala na faasalalauina e le militeri e faalavelaveina ai tagata Siamani mai le mea moni e faapea o Peretania o loʻo faʻataʻitaʻiina meafaigaluega radar i a latou vaalele.O se mea manaia, ae o lenei foi e leai se faʻamaoniga.I nisi fa'amatalaga o le tala, o le manuia o pailate na mafua ona o le 'aina o kāloti.
E ui ina fefinauai masaniga taumafa a pailate o le Taua Lona Lua a le Lalolagi, ae o le manatu o le aoga o le bilberries mo mata na faaosofia ai le fiafia o tagata suʻesuʻe.E mafua ona o nei vine o loʻo i ai se tala faʻasolopito mo le togafitia o maʻi e amata mai i faʻafitauli o le toto i le manava ma le papala.Ma o lo'o i ai ni fa'amatalaga mo ni fa'amanuiaga e mafai, talu ai o bilberries ma blueberries e mauoa i anthocyanins, o lanu e nafa ma o latou lanu.Anthocyanins o loʻo iai ni mea faʻamaʻi faʻamaʻi ma e mafai ona faʻafefeina ai faʻamaʻi faʻasaʻoloto taʻutaʻua o loʻo faʻatupuina o se mea e maua mai i le metabolism masani ma e masalomia o loʻo faia se sao i le faʻaosoina o faʻamaʻi eseese.
Bilberries ma blueberries e tutusa mea e maua i le anthocyanin, ma le maualuga maualuga o loʻo maua i totonu o le paʻu.Ae ui i lea, e leai se mea faʻapitoa e uiga i bilberries.O nisi fa'ato'aga o blueberries e sili atu le malosi o le antioxidant nai lo le bilberries, ae e leai se aoga.
E lua vaega suʻesuʻe, tasi i le Naval Aerospace Research Laboratory i Florida ma le isi i Tel Aviv University na filifili e vaʻai pe i ai se faʻasaienisi moni i tua atu o le tala faʻasolopito o pailate Peretania 'faʻamalosia lo latou vaʻaia ma le siamu bilberry.I tulaga uma e lua, na tuʻuina atu i alii talavou se placebo, poʻo ni faʻamatalaga e oʻo atu i le 40 mg anthocyanins, o se aofaʻi e mafai ona faʻaaoga tatau mai vine i meaʻai.O su'ega 'ese'ese e fua ai le va'aiga o le po sa faia, ma i tulaga uma e lua, o le fa'ai'uga e leai se fa'aleleia atili o le va'ai po.
O lo'o fa'alauiloa fo'i vaega o le Blueberry ma le bilberry e fai ma mea'ai fa'aopoopo e fesoasoani e fa'aitiitia le lamatiaga o le macular degeneration, le tulaga e le mafai ona toe fa'afo'isia e tupu pe a fa'aletonu le macula, le vaega tutotonu o le retina.O le retina o le aano i tua o le mata e iloa ai le malamalama.I le talitonuga, faʻavae i luga o suʻesuʻega falesuesue, e mafai e antioxidants ona maua le puipuiga.A o'o atu sela o le retinal i le hydrogen peroxyide, ose oxidant malosi, e fa'aitiitia le fa'aleagaina pe a ta'ele i se vaega o le blueberry anthocyanin extract.Ae ui i lea, o ni tausaga mama mai le faʻaiʻuga o meaʻai anthocyanin supplements e mafai ona fesoasoani i le faʻaleagaina o le mata.E leai ni su'esu'ega fa'afoma'i na su'esu'eina le a'afiaga o mea fa'aopoopo a le anthocyanin i le fa'aleagaina o le mata ma i le taimi nei e leai se fa'avae mo le fautuaina o si'isi'i mo so'o se fa'afitauli mata.
O fa'amanuiaga fa'apea o fuala'au piliki ma le blueberry e le fa'atapula'aina i le va'ai.Anthocyanins e maua i le tele o fualaau 'aina ma fualaau faisua, e fa'atupuina ai le avanoa e mafai ona avea ma se tasi o mafua'aga e saofagā ai le taumafaina o le tele o fuala'au i le soifua maloloina lelei.O le mea moni, o nisi o suʻesuʻega faʻamaʻi ua faʻaalia ai o le taumafaina o meaʻai e tele anthocyanin e pei o blueberries e fesoʻotaʻi ma le faʻaitiitia o le lamatiaga o le maʻi fatu.Ae ui i lea, e le mafai e sea mafutaga ona faʻamaonia o vine e ofoina atu le puipuiga talu ai o tagata e 'ai le tele o vine atonu e matua ese lava le olaga mai tagata e leai.
Ina ia mafai ona faʻamautuina se vaʻaiga mafua-ma-aʻafiaga, e manaʻomia se suʻesuʻega faʻalavelave, lea e mataʻituina ai e tagata mataʻutia blueberries ma faʻailoga eseese mo le soifua maloloina.O se suʻesuʻega a le au suʻesuʻe i le King's College i Lonetona na faia lena mea e ala i le suʻesuʻeina o aʻafiaga o le taumafa blueberry i le soifua maloloina o alatoto.O se vaega toaitiiti o volenitia soifua maloloina na talosagaina e inu se meainu i aso taitasi e faia i le 11 kalama o le paʻu vine vao, e tusa ma le 100 kalama o vine vao vao.Sa mataituina e le aunoa le toto maualuga, e pei o le “FMD” o alatoto i lima o tagata.Ole fua lea ole fa'amatagofie ona fa'alautele alatoto a'o fa'atupula'ia le toto ma ose va'aiga ole a'afia ole ma'i fatu.Ina ua maeʻa le masina sa iai se faʻaleleia atili o le FMD faʻapea foʻi ma le faʻaititia o le toto toto.Manaia, ae le o se faʻamaoniga o le faʻaitiitia moni o maʻi fatu.E tutusa, e ui ina fai sina fa'aitiitia o a'afiaga na maua pe a fa'afefiloi le anthocyanins mama, e tutusa ma le aofa'i o le meainu (160 mg), na fa'aumatia.E foliga mai o blueberries e iai isi vaega aoga e ese mai i anthocyanins.
O le tu'ufa'atasia o le blueberries i mea'ai ose mea lelei e fai, ae so'o se tasi e fai mai e mafai ona fa'aleleia atili le va'ai o lo'o va'ai i tioata lanu rosa.
Joe Schwarcz o le faatonu o le McGill University's Office for Science & Society (mcgill.ca/oss).Na te talimalo ile Dr. Joe Show ile CJAD Radio 800 AM i Aso Sa uma mai le 3 i le 4pm
Ua fiafia le Postmedia e avatu ia te oe se poto masani faʻamatalaga.Matou te tuuto atu i le faatumauina o se faʻalapotopotoga ola ae faʻale-malo mo talanoaga ma faʻamalosia le au faitau uma e faʻasoa o latou manatu i a matou tusiga.O fa'amatalaga e mafai ona o'o i le itula mo le fa'atonu a'o le'i fa'aalia i luga ole saite.Matou te talosaga atu ia te oe ina ia tumau au faamatalaga e talafeagai ma faaaloalo.Asiasi i la matou Ta'iala mo Nu'u mo nisi fa'amatalaga.
Taimi meli: Iul-02-2019