Ngokuxhomekeke kwizikhokelo ezingqongqo zokuhlela, sinxibelelana kuphela namaziko ophando lwezemfundo, amaziko eendaba ahlonelwayo, kwaye, apho akhoyo, izifundo zonyango eziphononongwe ngoontanga. Nceda uqaphele ukuba amanani akwizibiyeli (1, 2, njl. njl.) ziilinki ezicofayo kwezi zifundo.
Ulwazi olukumanqaku ethu alujoliswanga ukuba luthathe indawo yonxibelelwano lomntu nomntu oqeqeshiweyo wezempilo kwaye ayenzelwanga ukusetyenziswa njengengcebiso yezonyango.
Eli nqaku lisekelwe kubungqina besayensi, ebhalwe ziingcali kwaye yaphononongwa liqela lethu labahleli abaqeqeshiweyo. Nceda uqaphele ukuba amanani akwizibiyeli (1, 2, njl.) amele iilinki ezicofayo kwizifundo zonyango eziphononongwe ngoontanga.
Iqela lethu libandakanya iingcali zokutya ezibhalisiweyo kunye neengcali zokutya, abafundisi bezempilo abaqinisekisiweyo, kunye neengcali eziqinisekisiweyo zamandla kunye nemeko, abaqeqeshi bomntu kunye neengcali zokulungisa umthambo. Injongo yeqela lethu ayilophando olucokisekileyo kuphela, kodwa kunye nokungakhethi cala.
Ulwazi olukumanqaku ethu alujoliswanga ukuba luthathe indawo yonxibelelwano lomntu nomntu oqeqeshiweyo wezempilo kwaye ayenzelwanga ukusetyenziswa njengengcebiso yezonyango.
Igalikhi inevumba elimnandi kunye nencasa emnandi kwaye isetyenziswa phantse kuzo zonke izitya kwihlabathi liphela. Xa ikrwada, inencasa eyomeleleyo enesiqholo ehambelana neempawu ezinamandla ngokwenene zegalikhi.
Iphezulu kakhulu kwiikhompawundi ezithile zesulfure, ekukholelwa ukuba zinoxanduva lokuvumba kunye nencasa yayo kwaye zineziphumo ezilungileyo kakhulu kwimpilo yabantu.
Igalikhi yeyesibini kuphela kwi-turmeric kwinani lezifundo ezixhasa izibonelelo zolu hlobo lokutya okuphezulu. Ngexesha lokupapashwa kweli nqaku, amanqaku angaphezu kwama-7,600 ahlaziywe ngontanga avavanye amandla emifuno ukukhusela nokunciphisa izifo ezahlukahlukeneyo.
Ngaba uyazi ukuba ezi zifundo zibonise ntoni? Ukusetyenziswa rhoqo kwegalikhi akulunganga kuthi kuphela, kunokunciphisa okanye kuncede ekuthinteleni izizathu ezine eziphambili zokufa kwihlabathi jikelele, kubandakanywa nesifo senhliziyo, isifo, umhlaza kunye nosulelo.
INational Cancer Institute ayicebisi naziphi na izongezo zokutya zothintelo lomhlaza, kodwa iyayibona ikonofile njengenye yemifuno emininzi eneempawu ezichasene nomhlaza.
Le mifuno kufuneka idliwe ngabo bonke abemi beplanethi, ngaphandle kwezona ziganeko zigqithisileyo, ezinqabileyo. Kuyabiza, kulula kakhulu ukukhula kwaye incasa emangalisayo.
Funda ngakumbi malunga neenzuzo zegalikhi, ukusetyenziswa kwayo, uphando, indlela yokukhulisa ikonofile, kunye neendlela zokupheka ezimnandi.
Itswele sisityalo esihlala ixesha elide sosapho lwe amaryllidaceae (Amaryllidaceae), iqela lezityalo ezine bulbous eziquka ikonofile, iiliki, itswele, shallots kunye namatswele aluhlaza. Nangona isetyenziswa rhoqo njengemifuno okanye imifuno, igalikhi ithathwa njengemifuno. Ngokungafaniyo neminye imifuno, yongezwa kwisitya kunye nezinye izithako kunokuba iphekwe yodwa.
Igalikhi ikhula njengeebhalbhu phantsi komhlaba. Le glowubhu inamahlumelo amade aluhlaza aphuma phezulu kunye neengcambu ezihlayo.
Igalikhi ifumaneka kuMbindi weAsia kodwa ikhula endle eItali nakumazantsi eFransi. Iibhalbhu zesityalo yinto sonke esiyaziyo njengemifuno.
Yintoni igalikhi? Iibhalbhu zegalikhi zigqunywe ngoomaleko abaliqela bolusu olunamaphepha angatyiwayo, oluthi, xa luxotyulwe, luveze iiglowubhu ezincinci ezityiwayo eziya kutsho kuma-20 ezibizwa ngokuba zii-cloves.
Ukuthetha ngeentlobo ezininzi zegalikhi, ngaba uyazi ukuba kukho ngaphezu kwe-600 iindidi zesi sityalo? Ngokuqhelekileyo, kukho iintlobo ezimbini eziphambili ze-subspecies: i-sativum (intamo ethambileyo) kunye ne-ophioscorodon (intamo elukhuni).
Iziqu zezi ntlobo zezityalo zahlukile: izikhondo zentamo ethambileyo zibandakanya amagqabi ahlala ethambile, ngelixa iziqu zentamo eqinile ziqinile. Iintyatyambo zegalikhi zivela kwi-petioles kwaye zinokongezwa kwiiresiphi zokongeza i-flavour epholileyo, e-sweet or spicy.
I-Garlic Nutrition Facts Iqulethe ezininzi izondlo ezibalulekileyo-i-flavonoids, i-oligosaccharides, i-amino acids, i-allicin, kunye namazinga aphezulu e-sulfure (ukukhankanya ezimbalwa). Ukusetyenziswa rhoqo kwale mifuno kuye kwangqinwa ukubonelela ngezibonelelo zempilo ezimangalisayo.
I-garlic eluhlaza nayo iqulethe malunga ne-0.1% yeoli efunekayo, amacandelo aphambili ayo yi-alylpropyl disulfide, i-diallyl disulfide kunye ne-diallyl trisulfide.
Igalikhi ekrwada idla ngokulinganiswa kwii-cloves kwaye isetyenziselwa iinjongo zokupheka kunye neyeza. I-clove nganye igcwele izithako eziphilileyo.
Ezi zezinye nje zezondlo eziphambili ezifumaneka kule mifuno. Kwakhona iqulethe i-alliin kunye ne-allicin, iikhompawundi zesulfure ezikhuthaza impilo. Iinzuzo ze-allicin zisekwe kakuhle kuphando.
Iingcali zenzululwazi zinomdla kwikhono lale mixube yesulfure ekhutshwe kwimifuno ukukhusela kunye nokunyanga izifo ezingapheliyo kunye nezibulalayo ezifana nomhlaza kunye nesifo senhliziyo, kunye nezinye iinzuzo zegalikhi.
Njengoko uza kubona kungekudala, izibonelelo zegalikhi ekrwada zininzi. Ingasetyenziswa njengendlela esebenzayo yonyango lwezityalo ngeendlela ezahlukeneyo, kubandakanywa nezi zilandelayo.
Ngokutsho kwamaZiko oLawulo noThintelo lweZifo, isifo sentliziyo ngumbulali ophambili eUnited States, silandelwa ngumhlaza. Le mifuno iyaziwa ngokubanzi njenge-arhente yothintelo kunye nonyango kwizifo ezininzi zentliziyo kunye ne-metabolic, kuquka i-atherosclerosis, i-hyperlipidemia, i-thrombosis, uxinzelelo lwegazi kunye nesifo seswekile.
Uphononongo lwezenzululwazi lovavanyo kunye nezifundo zeklinikhi kwiinzuzo zegalikhi zafumanisa ukuba xa iyonke, ukusetyenziswa kwale mifuno kuneziphumo ezibalulekileyo ze-cardioprotective kuzo zombini izilwanyana kunye nabantu.
Mhlawumbi eyona nto imangalisayo kukuba ibonakaliswe ukunceda ukuguqula isifo senhliziyo kwizigaba zayo zokuqala ngokususa i-plaque buildup kwi-arteries.
I-2016 i-randomized, uphando oluphindwe kabini olupapashwe kwi-Journal of Nutrition lubandakanya izigulane ze-55 ezineminyaka eyi-40 ukuya kwi-75 eziye zafunyaniswa ukuba zinesifo se-metabolic syndrome. Iziphumo zophononongo zibonisa ukuba isicatshulwa segalikhi esikhulileyo sisebenza kakuhle ekunciphiseni i-plaque kwi-coronary arteries (imithambo ehambisa igazi entliziyweni) kubantu abane-metabolic syndrome.
Olu pho nonongo lubonisa ngakumbi iingenelo zolu ncediso ekunciphiseni ukuqokelela i-plaque ethambileyo kunye nokuthintela ukubunjwa kwe-plaque entsha kwi-arteries, engakhokelela kwisifo senhliziyo. Siye sagqiba izifundo ezine ezingahleliwe, ezisikhokelela kwisigqibo sokuba i-garlic extract ekhulile inokunceda ukucothisa ukuqhubela phambili kwe-atherosclerosis kunye nokubuyisela umva amanqanaba okuqala esifo senhliziyo.
Ngokutsho uphononongo olupapashwe kwijenali Cancer Prevention Research, allium imifuno, ingakumbi ikonofile kunye itswele, kunye bioactive iikhompawundi sulfur eziqulethwe kukholelwa ukuba nefuthe ngalinye inqanaba lophuhliso umhlaza kunye nefuthe iinkqubo ezininzi zebhayoloji eziguqula umngcipheko womhlaza.
Izifundo ezininzi ezisekelwe kuluntu zibonise ubudlelwane phakathi kokunyuka kwegalikhi kunye nokunciphisa umngcipheko weentlobo ezithile zomhlaza, kuquka isisu, ikholoni, i-esophageal, i-pancreatic kunye nomhlaza wamabele.
Xa kufikwa kwindlela ukutya le mifuno kunokuthintela ngayo umhlaza, iNational Cancer Institute iyacacisa:
... Iziphumo zokukhusela zegalikhi zinokuba ngenxa yeempawu zayo ze-antimicrobial okanye ukukwazi ukuthintela ukubunjwa kwe-carcinogens, ukuthintela ukusebenza kwe-carcinogens, ukuphucula ukulungiswa kwe-DNA, ukunciphisa ukwanda kweeseli, okanye ukubangela ukufa kweeseli.
Uphononongo lwesiFrentshi lwezigulane zomhlaza webele ze-345 zafumanisa ukuba ukunyuka kwegalikhi, itswele kunye nefayibha zayanyaniswa nokunciphisa okubalulekileyo kwingozi yomhlaza webele.
Omnye umhlaza oxhamla ngokutya imifuno ngumhlaza wepancreatic, enye yezona ntlobo zibulalayo zomhlaza. Iindaba ezilungileyo kukuba uphando lwezenzululwazi lubonisa ukuba ukwandisa ukutya kwakho kwegalikhi kunokunciphisa umngcipheko wokuba nomhlaza we-pancreatic.
Uphononongo olusekelwe kuluntu lwaseSan Francisco Bay Area lufumanise ukuba abantu abatya igalikhi eninzi kunye namatswele babenomngcipheko ophantsi wama-54% wokuba nomhlaza wepancreatic xa kuthelekiswa nabo batya igalikhi encinci. Uphando lukwacebisa ukuba ukwandisa ukutya kwakho kweziqhamo kunye nemifuno kunokukhusela kumhlaza wepancreatic.
Le mifuno idumileyo ikwathembisa ekunyangeni umhlaza. I-organosulfur compounds yayo, kuquka i-DATS, i-DADS, i-ajoene, kunye ne-S-allylmercaptocysteine, ifunyenwe ukuba ibangele ukubanjwa komjikelo weseli xa yongezwa kwiiseli zomhlaza kwizilingo ze-vitro.
Ukongeza, ezi khompawundi zesulfure zifunyenwe zibangela i-apoptosis (ukufa kweseli ecwangcisiweyo) xa yongezwa kwiiseli ezahlukeneyo zomhlaza ezikhule kwinkcubeko. Ukulawulwa komlomo kwe-liquid extract yegalikhi kunye ne-S-allylcysteine (SAC) kuye kwaxelwa ukuba yonyusa ukufa kweeseli zomhlaza kwiimodeli zezilwanyana zomhlaza womlomo.
Ngokubanzi, le mifuno ibonisa ngokucacileyo amandla okwenene njengokutya okulwa nomhlaza kwaye akufanele kuhoywe okanye kujongelwe phantsi.
Inyaniso enomdla kukuba le mifuno eqhelekileyo inceda ukulawula uxinzelelo lwegazi oluphezulu. Olunye uphononongo luvavanye ukusebenza kwencindi yegalikhi esele ikhulile njengonyango olongezelelweyo kubantu ababesele bethatha amayeza e-antihypertensive kodwa uxinzelelo lwegazi oluphezulu lwalungalawulwa.
Uphononongo, olupapashwe kwiphepha lezenzululwazi i-Maturitas, libandakanya abantu be-50 "abangenakulawulwa" uxinzelelo lwegazi. Uphando lubonise ukuba ukuthatha ii-capsules ezine ze-garlic extract (960 mg) imihla ngemihla kwiinyanga ezintathu kunokunciphisa uxinzelelo lwegazi ngomyinge wamanqaku e-10.
Olunye uphando olupapashwe ngo-2014 lwafumanisa ukuba imifuno "inamandla okunciphisa uxinzelelo lwegazi kwizigulana ezinoxinzelelo lwegazi, ezifana neyeza eziqhelekileyo zegazi."
Olu phononongo luchaza ngakumbi ukuba i-polysulfides kwimifuno inceda ukuvula okanye ukwandisa imithambo yegazi, ngaloo ndlela yehlisa uxinzelelo lwegazi.
Iimvavanyo zibonise ukuba ikonofile (okanye iikhompawundi ezithile ezifumaneka kwimifuno, ezifana ne-allicin) inokusebenza kakhulu ekubulaleni iintsholongwane ezingenakubalwa ezibangela ezinye zezifo ezixhaphakileyo nezinqabileyo, kubandakanywa ingqele eqhelekileyo. Oku kunokunceda ngokwenene ukuthintela imikhuhlane kunye nolunye usulelo.
Kolunye uphononongo, abantu bathatha izongezelelo zegalikhi okanye i-placebo iiveki ezili-12 ngexesha elibandayo (ngoNovemba ukuya kuFebruwari). Abantu abathathe le mifuno babanjwe yingqele kancinane, kwaye ukuba baye bagula, bachacha ngokukhawuleza kuneqela elithatha i-placebo.
Iqela le-placebo lalinokwenzeka ukuba libe nengqele engaphezulu kwesinye ngexesha lonyango lweeveki ezili-12.
Uphando lunxulumanisa ukukwazi kwemifuno ukukhusela imikhuhlane kwisithako sayo esiphambili se-bioactive, i-allicin. I-antibacterial, i-antiviral kunye ne-antifungal properties inokunceda ukukhulula umkhuhlane kunye nolunye usulelo.
I-Allicin ikholelwa ukuba idlala indima ebalulekileyo kwizakhono ze-antibacterial zale mifuno.
Ulingo lwezonyango luvavanya isiqhelo esibonisa ukuba uphando lusiya luthandwa kakhulu eTurkey: ukusebenzisa ikonofile ukunyanga inkqayi. Abaphandi abavela kwiYunivesithi yaseMazandaran yezoNyango zase-Iran bavavanya ukusebenza kwejeli yegalikhi entloko kabini yonke imihla kangangeenyanga ezintathu kubantu abathatha i-corticosteroids ukunyanga ukulahleka kweenwele.
I-Alopecia sisifo solusu esiqhelekileyo esibangela ukulahleka kweenwele entloko, ebusweni, kwaye ngamanye amaxesha namanye amalungu omzimba. Kukho iindlela ezahlukahlukeneyo zonyango, kodwa azinyangeki.
Ixesha lokuposa: May-06-2024